Kiểm toán nội bộ là gì? Giải đáp thắc mắc vỠquy trình, thủ tục
Kiểm toán ná»™i bá»™ là quá trình đánh giá và kiểm tra các hoạt Ä‘á»™ng ná»™i bá»™ của má»™t tổ chức nhằm đảm bảo rằng các hoạt Ä‘á»™ng nà y được thá»±c hiện má»™t cách hiệu quả. Hiểu rõ kiểm toán ná»™i bá»™ là gì sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện hệ thống kiểm soát ná»™i bá»™, quản lý rủi ro tốt hÆ¡n và đạt được mục tiêu phát triển bá»n vững.
Kiểm toán nội bộ là gì?
Kiểm toán ná»™i bá»™ là má»™t hoạt Ä‘á»™ng tÆ° vấn Ä‘á»™c láºp và khách quan, liên quan đến quản trị, quản lý rủi ro, kiểm soát hệ thống, quy trình,… nhằm há»— trợ doanh nghiệp đạt được các mục tiêu của mình.
Trong khi kiểm toán Ä‘á»™c láºp chỉ táºp trung và o việc kiểm tra báo cáo tà i chÃnh để đảm bảo tÃnh trung thá»±c và hợp lý, kiểm toán ná»™i bá»™ có thể tham gia và o bất kỳ lÄ©nh vá»±c nà o trong doanh nghiệp, từ mua hà ng, sản xuất, bán hà ng đến quản lý tà i chÃnh, nhân sá»± và công nghệ thông tin. Mục Ä‘Ãch của kiểm toán ná»™i bá»™ là há»— trợ công tác quản lý doanh nghiệp, đánh giá các Ä‘iểm yếu của hệ thống quản lý và xem xét các rủi ro từ cả bên trong và bên ngoà i công ty.
Kiểm toán nội bộ là gì trong các doanh nghiệp
Mô tả công việc của kiểm toán nội bộ
Theo Äiá»u 20, Nghị định 05/2019/NÄ-CP thì kiểm toán ná»™i bá»™ có các nhiệm vụ:
- Xây dựng quy trình nghiệp vụ kiểm toán nội bộ tại đơn vị trình cấp quản lý trực tiếp xem xét, phê duyệt.
- Láºp kế hoạch kiểm toán ná»™i bá»™ hà ng năm trình cấp có thẩm quyá»n phê duyệt và thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng kiểm toán ná»™i bá»™ theo kế hoạch được phê duyệt.
- Thá»±c hiện các chÃnh sách, quy trình và thủ tục kiểm toán ná»™i bá»™ đã được phê duyệt, đảm bảo chất lượng và hiệu quả.
- Kiểm toán Ä‘á»™t xuất và tÆ° vấn theo yêu cầu của các đối tượng quy định tại khoản 4 Äiá»u 12 Nghị định 05/2019/NÄ-CP.
- Kiến nghị các biện pháp sá»a chữa, khắc phục sai sót; Ä‘á» xuất biện pháp nhằm hoà n thiện, nâng cao hiệu lá»±c, hiệu quả của hệ thống kiểm soát ná»™i bá»™.
- Láºp báo cáo kiểm toán.
- Thông báo và gá»i kịp thá»i kết quả kiểm toán ná»™i bá»™ theo quy định.
- Phát triển, chỉnh sá»a, bổ sung, hoà n thiện phÆ°Æ¡ng pháp kiểm toán ná»™i bá»™ và phạm vi hoạt Ä‘á»™ng của kiểm toán ná»™i bá»™ để có thể cáºp nháºt, theo kịp sá»± phát triển của Ä‘Æ¡n vị.
- TÆ° vấn cho cÆ¡ quan, Ä‘Æ¡n vị, doanh nghiệp trong việc lá»±a chá»n, kiểm soát sá» dụng dịch vụ kiểm toán Ä‘á»™c láºp bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.
- Trình bà y ý kiến của kiểm toán ná»™i bá»™ khi có yêu cầu để các đối tượng quy định tại khoản 4 Äiá»u 12 Nghị định 05/2019/NÄ-CP xem xét, quyết định dá»± toán ngân sách, phân bổ và giao dá»± toán ngân sách, quyết toán ngân sách, báo cáo tà i chÃnh, báo cáo quản trị.
- Duy trì việc trao đổi thÆ°á»ng xuyên vá»›i tổ chức kiểm toán Ä‘á»™c láºp của Ä‘Æ¡n vị nhằm đảm bảo hợp tác có hiệu quả.
- Thá»±c hiện các nhiệm vụ khác do các đối tượng quy định tại khoản 4 Äiá»u 12 Nghị định 05/2019/NÄ-CP giao hoặc theo quy định của pháp luáºt.
Nhiệm vụ của kiểm toán nội bộ
Các hoạt Ä‘á»™ng chÃnh của kiểm toán ná»™i bá»™
BÆ°á»›c 1 - Láºp kế hoạch:
- Xác định mục tiêu và phạm vi: Kiểm toán nội bộ cần xác định rõ rà ng mục tiêu và phạm vi của hoạt động kiểm toán.
- Xem xét các hÆ°á»›ng dẫn cần thiết: Bao gồm quy định của pháp luáºt, tiêu chuẩn ngà nh, ná»™i quy công ty, chÃnh sách và thủ tục ná»™i bá»™.
- Äánh giá kết quả và tiến trình trÆ°á»›c đó: Kiểm toán ná»™i bá»™ xem xét kết quả, tiến trình, nhân lá»±c và ngân sách của các cuá»™c kiểm toán trÆ°á»›c đó.
- Láºp kế hoạch chi tiết: Dá»±a trên các thông tin đã thu tháºp, kiểm toán ná»™i bá»™ tạo ra má»™t kế hoạch kiểm toán chi tiết
Bước 2 - Thực hiện kiểm toán:
- Tiến hà nh kiểm toán: Kiểm toán ná»™i bá»™ thá»±c hiện theo kế hoạch đã láºp.
- Theo dõi và ghi chép: Kiểm toán ná»™i bá»™ theo dõi kiểm kê tiá»n mặt, tà i sản cố định, hà ng tồn kho và các tà i sản khác, ghi chép kết quả để là m bằng chứng.
- Äánh giá và điá»u chỉnh kế hoạch: Nếu kế hoạch chÆ°a chi tiết, kiểm toán ná»™i bá»™ bổ sung các tiêu chà cần thiết và tiếp tục thá»±c hiện.
- Ghi lại bằng chứng: Bằng chứng kiểm toán được ghi lại qua nhiá»u hình thức nhÆ° ghi chép, hình ảnh, phim chụp, biểu đồ, sÆ¡ đồ, biên bản, thÆ° từ, khảo sát, v.v.
Kiểm toán nội bộ ghi chép bằng chứng qua hình ảnh và biên bản
Bước 3 - Báo cáo kết quả:
- Báo cáo kết quả: Kiểm toán nội bộ báo cáo kết quả kiểm toán cho ban lãnh đạo doanh nghiệp.
- Äảm bảo tÃnh rõ rà ng và minh bạch: Báo cáo phải ngắn gá»n, rõ rà ng, minh bạch, chÃnh xác và dá»… hiểu.
- ÄÆ°a ra khuyến nghị: Kết quả kiểm toán cần Ä‘i kèm vá»›i các khuyến nghị khắc phục và sá»a chữa sai sót để nâng cao hiệu quả.
- Xem xét và phát hà nh: Ban giám đốc cùng kiểm toán nội bộ xem xét báo cáo trước khi phát hà nh và phân phối rộng rãi
Bước 4 - Giám sát triển khai:
- ÄÆ°a ra biện pháp sá»a chữa: Sau khi kết thúc kiểm toán, kiểm toán ná»™i bá»™ Ä‘á» xuất các biện pháp sá»a chữa và khắc phục sai sót.
- Giám sát việc thá»±c hiện: Kiểm toán ná»™i bá»™ giám sát việc sá»a chữa và khắc phục sai sót.
- Äánh giá hiệu quả: Mục tiêu là đánh giá hiệu quả của các thay đổi trong quy trình kiểm soát ná»™i bá»™ của doanh nghiệp.
4 bÆ°á»›c công việc chÃnh của kiểm toán ná»™i bá»™
Chức năng của kiểm toán nội bộ
Kiểm toán nội bộ có các chức năng sau:
- Quản lý rủi ro: đánh giá hiệu quả của các quy trình, hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị công ty, kế toán doanh nghiệp.
- Tư vấn và kiểm soát: Tư vấn xây dựng quy trình, kiểm soát dự án.
- Kiểm tra và đánh giá: Thá»±c hiện các hoạt Ä‘á»™ng kiểm tra và đưa ra đánh giá khách quan vá» tÃnh hiệu quả, tuân thủ và hiệu suất kiểm soát.
- Báo cáo: Äánh giá tình hình tà i chÃnh, kinh doanh, hệ thống hoạt Ä‘á»™ng của Doanh nghiệp để báo cáo trá»±c tiếp lên ban giám đốc.
Mục tiêu của kiểm toán nội bộ
Äiá»u 4, Nghị định 05/2019/NÄ-CP Ä‘á» cáºp đến mục tiêu của kiểm toán ná»™i bá»™ là đưa ra các đảm bảo mang tÃnh khách quan, Ä‘á»™c láºp và khuyến nghị vá» 3 ná»™i dung:
- Rủi ro mà đơn vị cần phát hiện và phòng ngừa.
- TÃnh hiệu quả và hiệu suất của các quy trình quản lý và quản trị rủi ro của Ä‘Æ¡n vị.
- Các mục tiêu, kế hoạch và nhiệm mà đơn vị cần đạt.
Ngoà i ra, kiểm toán nội bộ còn có các mục tiêu sau:
- Gia tăng Ä‘á»™ tin cáºy và kiểm soát báo cáo tà i chÃnh.
- Cải thiện hiệu quả của hoạt động nội bộ doanh nghiệp.
- Phát hiện các sai sót, rủi ro và gian láºn trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh.
- Äánh giá sá»± tuân thủ của doanh nghiệp trong chÃnh sách ná»™i bá»™ và quy định của pháp luáºt.
- Äảm bảo hoạt Ä‘á»™ng kiểm toán đáp ứng 3 tiêu chÃ: Hiệu quả, Năng lá»±c và Kinh tế.
Kiểm toán nội bộ đảm bảo khách quan trong quản lý rủi ro và kiểm soát
>>>Khám phá: LÆ°u ý khi là m kiểm toán báo cáo tà i chÃnh
Phạm vi công việc của kiểm toán nội bộ
Trong doanh nghiệp, Kiểm toán nội bộ thực hiện các công việc:
- Kiểm tra số liệu và thông số kinh doanh để cung cấp thông tin cho ban lãnh đạo.
- Giám sát và đỠxuất cải tiến hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả.
- Äánh giá và quản lý nguồn lá»±c để tránh lãng phÃ, là m việc vá»›i kiểm toán Ä‘á»™c láºp để giải quyết các vấn Ä‘á»
- Äá» xuất chÃnh sách bảo vệ tà i sản cÅ©ng nhÆ° quản lý rủi ro.
Äảm bảo công ty tuân thủ pháp luáºt và đạo đức kinh doanh, đồng thá»i há»— trợ kiểm soát tà i chÃnh bằng cách kiểm tra chất lượng và tÃnh trung thá»±c của các báo cáo tà i chÃnh.
Sẽ có các phạm vi công việc của kiểm toán nội bộ
>>>Khám phá ngay: Kiểm toán tuân thủ là gì? Äối tượng của kiểm toán tuân thủ
Phát triển nghỠnghiệp kiểm toán nội bộ
Kiểm toán viên nội bộ có lộ trình phát triển sự nghiệp rất rộng mở và bà i bản như sau:
-
Nhân viên: Sinh viên mới tốt nghiệp ngà nh kế toán - kiểm toán có thể bắt đầu với các vị trà như kiểm toán viên, kiểm toán kiểm soát nội bộ, kiểm toán hệ thống thông tin, nhân viên đánh giá rủi ro, v.vv..
-
Trưởng đoà n kiểm toán: Sau 5 năm là m việc ở vị trà kiểm toán viên, bạn có thể là m việc ở vị trà kiểm toán viên nội bộ cấp cao.
-
Quản lý giám sát: Khi đã có Ãt nhất 8 năm kinh nghiệm, bạn có thể trở thà nh trưởng phòng kiểm toán ná»™i bá»™, giám sát kiểm toán, chuyên gia quản trị rủi ro, v.vv..
- Giám đốc: Sau khoảng 10 năm trong nghá», bạn có thể tham gia các chức vụ mang tÃnh lãnh đạo, chỉ đạo nhÆ° giám đốc kiểm toán ná»™i bá»™, kiểm soát viên, v.vv..
Ngoà i ra, bạn hoà n toà n có thể chuyển đổi sang các vị trà kiểm toán hoặc tà i chÃnh khác.
Phân biệt kiểm toán ná»™i bá»™ và kiểm toán Ä‘á»™c láºp
Tuy Ä‘á»u có mục tiêu chung là đảm bảo tÃnh chÃnh xác và minh bạch trong hoạt Ä‘á»™ng tà i chÃnh cÅ©ng nhÆ° quản lý của doanh nghiệp, kiểm toán Ä‘á»™c láºp và kiểm toán ná»™i bá»™ có nhiá»u Ä‘iểm khác nhau vỠđối tượng, mục Ä‘Ãch, chủ thể thá»±c hiện. Cụ thể nhÆ° sau:
- Äối tượng kiểm toán: Trong khi kiểm toán Ä‘á»™c láºp giá»›i hạn trong báo cáo tà i chÃnh của doanh nghiệp thì kiểm toán ná»™i bá»™ bao trùm tất cả các lÄ©nh vá»±c trong doanh nghiệp, từ kinh doanh, sản xuất đến tà i chÃnh, nhân sá»±.
- Mục Ä‘Ãch kiểm toán: Kiểm toán Ä‘á»™c láºp giúp đảm bảo tÃnh trung thá»±c và hợp lý của báo cáo tà i chÃnh. Kiểm toán ná»™i bá»™ giúp đảm bảo hiệu quả, hiệu lá»±c và tuân thủ của của các hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh trong doanh nghiệp.
- TÃnh Ä‘á»™c láºp: Kiểm toán Ä‘á»™c láºp hoạt Ä‘á»™ng hoà n toà n Ä‘á»™c láºp vá»›i Doanh nghiệp được kiểm toán. Kiểm toán ná»™i bá»™ không Ä‘á»™c láºp hoà n toà n do nằm dÆ°á»›i sá»± Ä‘iá»u hà nh của ban giám đốc
- Chủ thể thá»±c hiện: Kiểm toán Ä‘á»™c láºp được thá»±c hiện bởi các tổ chức kiểm toán Ä‘á»™c láºp cung cấp dịch vụ kiểm toán. Kiểm toán ná»™i bá»™ được thá»±c hiện bởi Ä‘á»™i ngÅ© kiểm toán ná»™i bá»™ của Doanh nghiệp.
- Phạm vi hoạt Ä‘á»™ng: Kiểm toán Ä‘á»™c láºp được thá»±c hiện theo quy định của pháp luáºn. Kiểm toán ná»™i bá»™ được thá»±c hiện theo quyết định của Ban giám đốc.
- Äối tượng sá» dụng: Kiểm toán Ä‘á»™c láºp cần gá»i bản báo cáo kiểm toán cho các bên liên quan ngoà i doanh nghiệp nhÆ° ngân hà ng, tổ chức tÃn dụng,… Kiểm toán ná»™i bá»™ cần gá»i báo cáo kiểm toán cho ban giám đốc, các bên liên quan ná»™i bá»™ và ngoà i doanh nghiệp.
Việc hiểu kiểm toán ná»™i bá»™ là gì và thá»±c hiện kiểm toán ná»™i bá»™ đúng cách, thÆ°á»ng xuyên sẽ góp phần đáng kể và o sá»± phát triển ổn định và bá»n vững của doanh nghiệp. Äăng ký trải nghiệm phần má»m kế toán tại https://crystalbooks.vn/ nhé!
>>>Khám phá bà i viết liên quan:
- Báo cáo kiểm toán nội bộ - Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z
- Quy trình kiểm toán nội bộ chi tiết nhất 2024
- Kiểm toán hoạt động là gì? Khám phá thông tin vỠkiểm toán hoạt động
- Rủi ro kiểm toán là gì? Phân loại và các biện pháp giảm thiểu rủi ro kiểm toán