Tài sản thuế TNDN hoãn lại: Định nghĩa, cách tính và hạch toán
Tài sản thuế TNDN hoãn lại là một khái niệm quan trọng trong kế toán thuế của doanh nghiệp. Nó giúp phản ánh các tài khoản thuế thu nhập doanh nghiệp mà công ty sẽ được khấu trừ trong tương lai. Trong bài viết này, phần mềm Kế toán & Quản lý kinh doanh CrystalBooks sẽ cùng bạn tìm hiểu các thông tin chi tiết liên quan đến tài sản thuế TNDN hoãn lại.
Định nghĩa tài sản thuế TNDN hoãn lại
Tài sản thuế TNDN hoãn lại không chỉ là một khái niệm quan trọng trong hạch toán thuế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tài chính của doanh nghiệp. Việc tìm hiểu cẩn thận định nghĩa và đặc điểm liên quan đến tài sản thuế này giúp doanh nghiệp thực hiện đúng các nghĩa vụ liên quan về thuế.
Định nghĩa tài sản thuế TNDN hoãn lại
Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (Deferred Tax Assets - DTA) là khoản thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) mà một công ty sẽ được khấu trừ vào nghĩa vụ thuế trong các kỳ kế toán sau.
Tài sản thuế hoãn lại phát sinh từ các chênh lệch tạm thời giữa giá trị kế toán với giá trị thuế của các tài sản và khoản nợ. Khi doanh nghiệp ghi nhận các khoản chi phí chưa được trừ vào thu nhập chịu thuế ngay lập tức nhưng sẽ được công nhận trong tương lai, tài sản thuế hoãn lại sẽ được hình thành.
Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại là khoản được khấu trừ
Các đặc điểm và nguyên nhân gây ra thuế TNDN hoãn lại
Các đặc điểm của tài sản thuế TNDN hoãn lại bao gồm:
- Chênh lệch tạm thời: Tài sản thuế hoãn lại chủ yếu phát sinh do các chênh lệch tạm thời giữa cơ sở kế toán và cơ sở thuế đối với tài sản và dư nợ phải trả.
- Khả năng hoàn lại thuế: Tài sản thuế hoãn lại phụ thuộc vào sự chênh lệch giữa kế toán và thuế. Do đó, doanh nghiệp sẽ phải xem xét lại tình hình tài chính của mình trong các kỳ tiếp theo để xác định số thuế hoãn lại cần được thu hồi.
Nguyên nhân chủ yếu gây ra tài sản thuế TNDN hoãn lại là các khoản chi phí chưa được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế ngay lập tức. Ngoài ra, các khoản lỗ và tổn thất cũng có thể được khấu trừ trong các kỳ sau, góp phần hình thành tài sản thuế hoãn lại.
Các khoản lỗ và tổn thất có thể được khấu trừ trong các kỳ sau
Cách xác định tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Việc xác định tài sản thuế TNDN hoãn lại được thực hiện theo các điểm sau:
- Xác định các chênh lệch tạm thời: Doanh nghiệp phải xác định các chênh lệch giữa giá trị kế toán với giá trị thuế của tài sản và nợ phải trả.
- Áp dụng tỷ lệ thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp: Theo Điều 11, Thông tư 78/2014/TT-BTC. Doanh nghiệp phải áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện tại hoặc tỷ lệ thuế suất dự kiến trong các kỳ kế toán tương lai.
- Đánh giá khả năng thu hồi: Nếu doanh nghiệp không thể chứng minh khả năng thu hồi tài sản thuế TNDN hoãn lại trong tương lai thì khoản mục này sẽ không được ghi nhận.
Ví dụ, nếu một khoản chi phí được ghi nhận ngay trong kế toán nhưng không được trừ ngay vào thu nhập chịu thuế, doanh nghiệp sẽ ghi nhận một khoản tài sản thuế TNDN hoãn lại.
Xác định tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Hướng dẫn cách tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Theo Điều 48 Thông tư 200/2014/TT-BTC quy định tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại sẽ được tính theo công thức:
|
Tài sản thuế TNDN hoãn lại |
= |
Chênh lệch tạm thời |
+ |
Giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau của các khoản lỗ tính thuế và ưu đãi thuế chưa được sử dụng |
x |
Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành (%) |
Trong đó, giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau bao gồm:
- Các khoản lỗ tính thuế chưa được sử dụng: Nếu doanh nghiệp có lỗ trong năm nay, khoản lỗ này có thể được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong các năm tiếp theo.
- Các ưu đãi thuế chưa sử dụng: Các khoản ưu đãi, giảm trừ thuế mà doanh nghiệp chưa được hưởng hết trong kỳ hiện tại.
Tài khoản 243 – Tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Tài khoản 243 được quy định trong chế độ kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 200/2014/TT-BTC. Đây là tài khoản dùng để phản ánh giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại mà doanh nghiệp ghi nhận trong kỳ.
Tài khoản 243 phản ánh nội dung bao gồm:
- Bên nợ: Ghi nhận giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong kỳ.
- Bên có: Ghi giảm tài sản này khi đã sử dụng để khấu trừ thuế TNDN phải nộp hay khi đánh giá lại do thay đổi thuế suất hoặc chính sách thuế.
- Số dư nợ: Thể hiện giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại mà doanh nghiệp có quyền thu hồi trong tương lai.
Để đảm bảo tính chính xác, doanh nghiệp cần thường xuyên rà soát các khoản chênh lệch, lỗ chuyển tiếp và ưu đãi thuế. Đồng thời, doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định trong chuẩn mực kế toán và luật thuế hiện hành.
Tài khoản này áp dụng cho các doanh nghiệp lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) hoặc quốc tế (IFRS).
Doanh nghiệp cần thường xuyên rà soát các khoản chênh lệch thường xuyên
Hướng dẫn hạch toán tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
Ghi nhận tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh
Khi doanh nghiệp phát sinh các khoản chênh lệch tạm thời được khấu trừ, lỗ tính thuế chưa được sử dụng hoặc các ưu đãi thuế chuyển sang kỳ sau, tài sản thuế TNDN hoãn lại cần được ghi nhận.
Trong trường hợp này, doanh nghiệp thực hiện bút toán ghi:
- Tăng tài khoản 243 - Tài sản thuế TNDN hoãn lại (bên Nợ)
- Giảm tài khoản 8212 - Chi phí thuế TNDN hoãn lại (bên Có).
Đây là bước quan trọng để phản ánh giá trị tài sản thuế hoãn lại mà doanh nghiệp sẽ được hưởng trong tương lai.
Ghi giảm tài sản thuế TNDN hoãn lại
Khi doanh nghiệp sử dụng tài sản thuế TNDN hoãn lại để giảm trừ thuế thu nhập phải nộp trong kỳ. Khi ấy, bút toán cần ghi giảm giá trị của tài khoản 243. Đồng thời, chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại 8212 cũng được ghi nhận tăng lên.
Bút toán này thể hiện việc tài sản thuế hoãn lại đã được thực hiện và đóng góp vào giảm nghĩa vụ thuế hiện hành của doanh nghiệp.
Hạch toán phản ánh giá trị tài sản thuế hoãn lại trong tương lai
Đánh giá lại tài sản thuế TNDN hoãn lại
Trong trường hợp có sự thay đổi về thuế suất thuế TNDN hoặc các chính sách thuế, giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại cần được điều chỉnh.
Nếu giá trị tài sản tăng lên, doanh nghiệp ghi nhận bút toán tăng tài khoản 243 (bên Nợ) và giảm chi phí thuế hoãn lại tại tài khoản 8212 (bên Có).
Ngược lại, nếu giá trị tài sản giảm, bút toán sẽ ghi tăng chi phí thuế tại tài khoản 8212 và giảm tài sản thuế tại tài khoản 243.
Việc điều chỉnh này giúp đảm bảo giá trị tài sản thuế được trình bày chính xác trên báo cáo tài chính.
Ghi nhận hoàn thành khấu trừ
Khi doanh nghiệp đã sử dụng hết hoặc không còn giá trị của tài sản thuế TNDN hoãn lại, tài khoản 243 cần được ghi giảm để phản ánh chính xác số dư còn lại. Điều này giúp doanh nghiệp duy trì tính chính xác trong hạch toán và minh bạch trong việc trình bày tài chính.
Điều chỉnh đảm bảo giá trị tài sản thuế trình bày chính xác trên báo cáo tài chính
>>>Khám phá ngay: Cập nhật mới nhất về các loại thuế ở Việt Nam hiện nay
Quy định cần lưu ý khi hạch toán tài sản thuế TNDN hoãn lại
Dưới đây là các quy định quan trọng cần được lưu ý trong quá trình ghi nhận và xử lý tài sản thuế TNDN hoãn lại:
- Cơ sở ghi nhận:
Tài sản thuế TNDN hoãn lại chỉ được ghi nhận khi đủ bằng chứng cho thấy doanh nghiệp có khả năng tạo ra thu nhập chịu thuế trong tương lai.
- Thẩm định định kỳ:
Doanh nghiệp phải đánh giá lại tài sản thuế TNDN hoãn lại định kỳ. Đặc biệt khi có sự thay đổi về chính sách thuế, thuế suất hoặc dữ kiện thu nhập chịu thuế trong tương lai.
Nếu không còn đủ điều kiện để ghi nhận, tài sản thuế TNDN hoãn lại phải được điều chỉnh giảm.
- Trình bày trên báo cáo tài chính:
Tài sản thuế TNDN hoãn lại phải được trình bày riêng biệt trên báo cáo tài chính, không gộp chung với các khoản mục khác. Các thông tin liên quan như cơ sở tính toán và thay đổi trong kỳ cũng cần được thuyết minh rõ ràng.
- Tuân thủ chuẩn mực kế toán:
Việc ghi nhận và xử lý tài sản thuế TNDN hoãn lại phải tuân theo quy định tại chuẩn mực kế toán số 17 (VAS 17) hoặc chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS 12) về thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Kiểm soát và lưu trữ hồ sơ:
Doanh nghiệp cần lưu trữ đầy đủ các tài liệu, hồ sơ liên quan đến tài sản thuế TNDN hoãn lại bao gồm: các chứng từ chứng minh chênh lệch tạm thời, lỗ chuyển tiếp và các tính toán thuế để đáp ứng yêu cầu kiểm tra của cơ quan thuế.
Các quy định quan trọng cần được lưu ý trong tài sản thuế TNDN hoãn lại
Tài sản thuế TNDN hoãn lại là công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nghĩa vụ thuế. Việc hiểu rõ các thông tin trên vừa giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả vừa góp phần xây dựng nền tảng bền vững cho sự phát triển lâu dài. Hãy liên hệ ngay với CrystalBooks để trải nghiệm giải pháp kế toán toàn diện, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững và vươn xa.
>>>Khám phá các bài viết liên quan:
