Tà i sản thuế TNDN hoãn lại: Äịnh nghÄ©a, cách tÃnh và hạch toán
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại là má»™t khái niệm quan trá»ng trong kế toán thuế của doanh nghiệp. Nó giúp phản ánh các tà i khoản thuế thu nháºp doanh nghiệp mà công ty sẽ được khấu trừ trong tÆ°Æ¡ng lai. Trong bà i viết nà y, phần má»m Kế toán & Quản lý kinh doanh CrystalBooks sẽ cùng bạn tìm hiểu các thông tin chi tiết liên quan đến tà i sản thuế TNDN hoãn lại.
Äịnh nghÄ©a tà i sản thuế TNDN hoãn lại
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại không chỉ là má»™t khái niệm quan trá»ng trong hạch toán thuế mà còn ảnh hưởng trá»±c tiếp đến quyết định tà i chÃnh của doanh nghiệp. Việc tìm hiểu cẩn tháºn định nghÄ©a và đặc Ä‘iểm liên quan đến tà i sản thuế nà y giúp doanh nghiệp thá»±c hiện đúng các nghÄ©a vụ liên quan vá» thuế.
Äịnh nghÄ©a tà i sản thuế TNDN hoãn lại
Tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại (Deferred Tax Assets - DTA) là khoản thuế thu nháºp doanh nghiệp (TNDN) mà má»™t công ty sẽ được khấu trừ và o nghÄ©a vụ thuế trong các kỳ kế toán sau.
Tà i sản thuế hoãn lại phát sinh từ các chênh lệch tạm thá»i giữa giá trị kế toán vá»›i giá trị thuế của các tà i sản và khoản nợ. Khi doanh nghiệp ghi nháºn các khoản chi phà chÆ°a được trừ và o thu nháºp chịu thuế ngay láºp tức nhÆ°ng sẽ được công nháºn trong tÆ°Æ¡ng lai, tà i sản thuế hoãn lại sẽ được hình thà nh.
Tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại là khoản được khấu trừ
Các đặc điểm và nguyên nhân gây ra thuế TNDN hoãn lại
Các đặc điểm của tà i sản thuế TNDN hoãn lại bao gồm:
- Chênh lệch tạm thá»i: Tà i sản thuế hoãn lại chủ yếu phát sinh do các chênh lệch tạm thá»i giữa cÆ¡ sở kế toán và cÆ¡ sở thuế đối vá»›i tà i sản và dÆ° nợ phải trả.
- Khả năng hoà n lại thuế: Tà i sản thuế hoãn lại phụ thuá»™c và o sá»± chênh lệch giữa kế toán và thuế. Do đó, doanh nghiệp sẽ phải xem xét lại tình hình tà i chÃnh của mình trong các kỳ tiếp theo để xác định số thuế hoãn lại cần được thu hồi.
Nguyên nhân chủ yếu gây ra tà i sản thuế TNDN hoãn lại là các khoản chi phà chÆ°a được khấu trừ và o thu nháºp chịu thuế ngay láºp tức. Ngoà i ra, các khoản lá»— và tổn thất cÅ©ng có thể được khấu trừ trong các kỳ sau, góp phần hình thà nh tà i sản thuế hoãn lại.
Các khoản lỗ và tổn thất có thể được khấu trừ trong các kỳ sau
Cách xác định tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại
Việc xác định tà i sản thuế TNDN hoãn lại được thực hiện theo các điểm sau:
- Xác định các chênh lệch tạm thá»i: Doanh nghiệp phải xác định các chênh lệch giữa giá trị kế toán vá»›i giá trị thuế của tà i sản và nợ phải trả.
- Ãp dụng tá»· lệ thuế suất thuế thu nháºp doanh nghiệp: Theo Äiá»u 11, Thông tÆ° 78/2014/TT-BTC. Doanh nghiệp phải áp dụng thuế suất thuế thu nháºp doanh nghiệp hiện tại hoặc tá»· lệ thuế suất dá»± kiến trong các kỳ kế toán tÆ°Æ¡ng lai.
- Äánh giá khả năng thu hồi: Nếu doanh nghiệp không thể chứng minh khả năng thu hồi tà i sản thuế TNDN hoãn lại trong tÆ°Æ¡ng lai thì khoản mục nà y sẽ không được ghi nháºn.
Và dụ, nếu má»™t khoản chi phà được ghi nháºn ngay trong kế toán nhÆ°ng không được trừ ngay và o thu nháºp chịu thuế, doanh nghiệp sẽ ghi nháºn má»™t khoản tà i sản thuế TNDN hoãn lại.
Xác định tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại
HÆ°á»›ng dẫn cách tÃnh thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại
Theo Äiá»u 48 Thông tÆ° 200/2014/TT-BTC quy định tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại sẽ được tÃnh theo công thức:
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại |
= |
Chênh lệch tạm thá»i |
+ |
Giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau của các khoản lá»— tÃnh thuế và ưu đãi thuế chÆ°a được sá» dụng |
x |
Thuế suất thuế thu nháºp doanh nghiệp hiện hà nh (%) |
Trong đó, giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau bao gồm:
- Các khoản lá»— tÃnh thuế chÆ°a được sá» dụng: Nếu doanh nghiệp có lá»— trong năm nay, khoản lá»— nà y có thể được khấu trừ và o thu nháºp chịu thuế trong các năm tiếp theo.
- Các ưu đãi thuế chưa sỠdụng: Các khoản ưu đãi, giảm trừ thuế mà doanh nghiệp chưa được hưởng hết trong kỳ hiện tại.
Tà i khoản 243 – Tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại
Tà i khoản 243 được quy định trong chế Ä‘á»™ kế toán doanh nghiệp theo Thông tÆ° 200/2014/TT-BTC. Äây là tà i khoản dùng để phản ánh giá trị tà i sản thuế TNDN hoãn lại mà doanh nghiệp ghi nháºn trong kỳ.
Tà i khoản 243 phản ánh nội dung bao gồm:
- Bên nợ: Ghi nháºn giá trị tà i sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong kỳ.
- Bên có: Ghi giảm tà i sản nà y khi đã sá» dụng để khấu trừ thuế TNDN phải ná»™p hay khi đánh giá lại do thay đổi thuế suất hoặc chÃnh sách thuế.
- Số dÆ° nợ: Thể hiện giá trị tà i sản thuế TNDN hoãn lại mà doanh nghiệp có quyá»n thu hồi trong tÆ°Æ¡ng lai.
Äể đảm bảo tÃnh chÃnh xác, doanh nghiệp cần thÆ°á»ng xuyên rà soát các khoản chênh lệch, lá»— chuyển tiếp và ưu đãi thuế. Äồng thá»i, doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định trong chuẩn má»±c kế toán và luáºt thuế hiện hà nh.
Tà i khoản nà y áp dụng cho các doanh nghiệp láºp báo cáo tà i chÃnh theo chuẩn má»±c kế toán Việt Nam (VAS) hoặc quốc tế (IFRS).
Doanh nghiệp cần thÆ°á»ng xuyên rà soát các khoản chênh lệch thÆ°á»ng xuyên
HÆ°á»›ng dẫn hạch toán tà i sản thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại
Ghi nháºn tà i sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh
Khi doanh nghiệp phát sinh các khoản chênh lệch tạm thá»i được khấu trừ, lá»— tÃnh thuế chÆ°a được sá» dụng hoặc các Æ°u đãi thuế chuyển sang kỳ sau, tà i sản thuế TNDN hoãn lại cần được ghi nháºn.
Trong trÆ°á»ng hợp nà y, doanh nghiệp thá»±c hiện bút toán ghi:
- Tăng tà i khoản 243 - Tà i sản thuế TNDN hoãn lại (bên Nợ)
- Giảm tà i khoản 8212 - Chi phà thuế TNDN hoãn lại (bên Có).
Äây là bÆ°á»›c quan trá»ng để phản ánh giá trị tà i sản thuế hoãn lại mà doanh nghiệp sẽ được hưởng trong tÆ°Æ¡ng lai.
Ghi giảm tà i sản thuế TNDN hoãn lại
Khi doanh nghiệp sá» dụng tà i sản thuế TNDN hoãn lại để giảm trừ thuế thu nháºp phải ná»™p trong kỳ. Khi ấy, bút toán cần ghi giảm giá trị của tà i khoản 243. Äồng thá»i, chi phà thuế thu nháºp doanh nghiệp hoãn lại 8212 cÅ©ng được ghi nháºn tăng lên.
Bút toán nà y thể hiện việc tà i sản thuế hoãn lại đã được thực hiện và đóng góp và o giảm nghĩa vụ thuế hiện hà nh của doanh nghiệp.
Hạch toán phản ánh giá trị tà i sản thuế hoãn lại trong tương lai
Äánh giá lại tà i sản thuế TNDN hoãn lại
Trong trÆ°á»ng hợp có sá»± thay đổi vá» thuế suất thuế TNDN hoặc các chÃnh sách thuế, giá trị tà i sản thuế TNDN hoãn lại cần được Ä‘iá»u chỉnh.
Nếu giá trị tà i sản tăng lên, doanh nghiệp ghi nháºn bút toán tăng tà i khoản 243 (bên Nợ) và giảm chi phà thuế hoãn lại tại tà i khoản 8212 (bên Có).
Ngược lại, nếu giá trị tà i sản giảm, bút toán sẽ ghi tăng chi phà thuế tại tà i khoản 8212 và giảm tà i sản thuế tại tà i khoản 243.
Việc Ä‘iá»u chỉnh nà y giúp đảm bảo giá trị tà i sản thuế được trình bà y chÃnh xác trên báo cáo tà i chÃnh.
Ghi nháºn hoà n thà nh khấu trừ
Khi doanh nghiệp đã sá» dụng hết hoặc không còn giá trị của tà i sản thuế TNDN hoãn lại, tà i khoản 243 cần được ghi giảm để phản ánh chÃnh xác số dÆ° còn lại. Äiá»u nà y giúp doanh nghiệp duy trì tÃnh chÃnh xác trong hạch toán và minh bạch trong việc trình bà y tà i chÃnh.
Äiá»u chỉnh đảm bảo giá trị tà i sản thuế trình bà y chÃnh xác trên báo cáo tà i chÃnh
>>>Khám phá ngay: Cáºp nháºt má»›i nhất vá» các loại thuế ở Việt Nam hiện nay
Quy định cần lưu ý khi hạch toán tà i sản thuế TNDN hoãn lại
DÆ°á»›i đây là các quy định quan trá»ng cần được lÆ°u ý trong quá trình ghi nháºn và xá» lý tà i sản thuế TNDN hoãn lại:
- CÆ¡ sở ghi nháºn:
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại chỉ được ghi nháºn khi đủ bằng chứng cho thấy doanh nghiệp có khả năng tạo ra thu nháºp chịu thuế trong tÆ°Æ¡ng lai.
- Thẩm định định kỳ:
Doanh nghiệp phải đánh giá lại tà i sản thuế TNDN hoãn lại định kỳ. Äặc biệt khi có sá»± thay đổi vá» chÃnh sách thuế, thuế suất hoặc dữ kiện thu nháºp chịu thuế trong tÆ°Æ¡ng lai.
Nếu không còn đủ Ä‘iá»u kiện để ghi nháºn, tà i sản thuế TNDN hoãn lại phải được Ä‘iá»u chỉnh giảm.
- Trình bà y trên báo cáo tà i chÃnh:
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại phải được trình bà y riêng biệt trên báo cáo tà i chÃnh, không gá»™p chung vá»›i các khoản mục khác. Các thông tin liên quan nhÆ° cÆ¡ sở tÃnh toán và thay đổi trong kỳ cÅ©ng cần được thuyết minh rõ rà ng.
- Tuân thủ chuẩn mực kế toán:
Việc ghi nháºn và xá» lý tà i sản thuế TNDN hoãn lại phải tuân theo quy định tại chuẩn má»±c kế toán số 17 (VAS 17) hoặc chuẩn má»±c kế toán quốc tế (IAS 12) vá» thuế thu nháºp doanh nghiệp.
- Kiểm soát và lưu trữ hồ sơ:
Doanh nghiệp cần lÆ°u trữ đầy đủ các tà i liệu, hồ sÆ¡ liên quan đến tà i sản thuế TNDN hoãn lại bao gồm: các chứng từ chứng minh chênh lệch tạm thá»i, lá»— chuyển tiếp và các tÃnh toán thuế để đáp ứng yêu cầu kiểm tra của cÆ¡ quan thuế.
Các quy định quan trá»ng cần được lÆ°u ý trong tà i sản thuế TNDN hoãn lại
Tà i sản thuế TNDN hoãn lại là công cụ hữu Ãch giúp doanh nghiệp tối Æ°u hóa nghÄ©a vụ thuế. Việc hiểu rõ các thông tin trên vừa giúp doanh nghiệp quản lý tà i chÃnh hiệu quả vừa góp phần xây dá»±ng ná»n tảng bá»n vững cho sá»± phát triển lâu dà i. Hãy liên hệ ngay vá»›i CrystalBooks để trải nghiệm giải pháp kế toán toà n diện, há»— trợ doanh nghiệp phát triển bá»n vững và vÆ°Æ¡n xa.
>>>Khám phá các bà i viết liên quan: